W dzisiejszym, zglobalizowanym obrocie gospodarczym rzeczą naturalną jest, że polscy przedsiębiorcy decydują się na podjęcie współpracy z zagranicznymi kontrahentami. Najczęściej spotykam się z sytuacjami, w których Klient zawiera transakcje handlowe z przedsiębiorcą mającym siedzibę w jednym z krajów Unii Europejskiej. Klienci pytają wówczas jakie prawo będzie właściwe dla rozstrzygnięcia ewentualnego sporu, jeżeli sprawa ostatecznie trafi do Sądu?
Co do zasady, w opisanej powyżej sytuacji odpowiedź na zadane powyżej pytanie znajdziemy w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (potocznie nazywanego „Rzym I”). Wielokrotnie jednak polscy przedsiębiorcy zapominają o tym, że Polska jest stroną wielu umów i konwencji międzynarodowych, których regulacje sprawiają, iż są one stosowane do danych stosunków prawnych pomimo tego, że zgodnie z rozporządzeniem „Rzym I” prawem właściwym winno być prawo polskie. Strony opisanej wyżej transakcji kupna-sprzedaży często nie wiedzą nawet o istnieniu Konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów, sporządzonej w Wiedniu dnia 11 kwietnia 1980 r., (potocznie nazywanej „Konwencją Wiedeńską”) która powstała po to, aby usprawnić i uprościć międzynarodowy obrót gospodarczy. Konwencja miała ujednolić prawa i obowiązki stron umowy kupna-sprzedaży tak, aby nie było konieczne analizowanie stanu prawnego poszczególnych krajów, w których siedziby posiadały strony danej umowy.
Uregulowania zawarte w Konwencji Wiedeńskiej dotyczą przedsiębiorców (stron umowy kupna-sprzedaży), którzy posiadają siedziby handlowe (niekoniecznie rejestrowe) w różnych państwach, a państwa (w których siedziby te się znajdują) pozostają stronami wyżej wspomnianej konwencji. Oznacza to, że jeżeli zawarliśmy umowę kupna-sprzedaży z zagranicznym kontrahentem, którego siedziba handlowa znajduje się w państwie-sygnotariuszu Konwencji Wiedeńskiej, to wówczas do tej transakcji sąd stosować będzie przepisy Konwencji Wiedeńskiej. Nadmienić należy, że dla polskiego przedsiębiorcy zastosowanie przepisów Konwencji Wiedeńskiej może (ale nie musi) okazać się mniej korzystne, niż zastosowanie obowiązujących regulacji prawa polskiego, czego przykładem może być zdecydowanie wyższy poziom odpowiedzialności kontraktowej, czy nałożony na poszkodowanego obowiązek minimalizowania szkody w razie jej powstania.
Dlatego też podczas zawierania transakcji kupna-sprzedaży z zagranicznym kontrahentem niezwykle istotnym jest, aby znać uregulowania Konwencji Wiedeńskiej, lub ewentualnie zamieścić w treści umowy (lub samego zamówienia) stosowną klauzulę wyłączającą stosowanie przepisów konwencji do danej transakcji kupna-sprzedaży. Zgodnie bowiem z zasadą autonomii woli stron danej umowy przedsiębiorcy mogą zawrzeć odpowiednią klauzulę wyłączającą stosowanie przepisów Konwencji Wiedeńskiej w całości lub części. Dla należytego zabezpieczenia interesów Klienta zawsze sugeruję umieszczenie takiej klauzuli, która wyraźnie, a nie w sposób dorozumiany wskazuje, że do przedmiotowej transakcji nie będą miały zastosowania przepisy Konwencji Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów, sporządzonej w Wiedniu dnia 11 kwietnia 1980 r.
Należy jednak kategorycznie podkreślić, że Konwencja Wiedeńska nie jest dokumentem niekorzystnym dla polskiego przedsiębiorcy. Należy jednak pamiętać, ze w dużej mierze opiera się ona na regulacjach prawa anglosaskiego, które znacznie różni się od prawa kontynentalnego, w tym prawa polskiego. Dlatego też przed zawarciem danego kontraktu międzynarodowego z danym kontrahentem zagranicznym dobrze jest skonsultować się ze specjalistą z dziedziny prawa międzynarodowego, co pozwoli ustalić, czy w danym przypadku warto jest stosować przepisy Konwencji Wiedeńskiej, czy lepiej jednak zastosować odpowiednią klauzulę ograniczającą lub wyłączającą stosowanie jej przepisów.
Powyższy wpis nie stanowi porady prawnej. W celu przeanalizowania poszczególnej sprawy należy skontaktować się z prawnikiem i przedłożyć mu dokumentację dotyczącą danego stanu faktycznego.